Praca na emeryturze - limity zarobkowe w 2023 roku

Czy emeryt może pracować?

Emerytura nie oznacza konieczności całkowitego zaprzestania aktywności zawodowej. Coraz więcej osób decyduje się na kontynuowanie pracy po przejściu na emeryturę, zarówno z powodów finansowych, jak i społecznych czy psychologicznych. Praca na emeryturze może pomóc utrzymać aktywność umysłową, kontakty społeczne oraz stanowić dodatkowe źródło dochodu.

Polskie prawo nie zabrania emerytom podejmowania zatrudnienia, jednak w niektórych przypadkach może to wpłynąć na wysokość otrzymywanego świadczenia. Istnieją bowiem limity zarobkowe, po przekroczeniu których emerytura może zostać zmniejszona lub zawieszona.

Limity zarobkowe dla emerytów w 2023 roku

Od 1 marca 2023 roku obowiązują nowe, wyższe limity dorabiania dla emerytów i rencistów. Zostały one podniesione w związku z wzrostem przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale 2022 roku, które według GUS wyniosło 6733,49 zł brutto.

Aktualne limity zarobkowe dla emerytów i rencistów (od 1 marca do 31 maja 2023 roku) wynoszą:

• 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia - 4713,50 zł brutto
• 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia - 8753,60 zł brutto

Limity te są zmieniane co trzy miesiące w związku z wahaniami przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

Konsekwencje przekroczenia limitów

Konsekwencje przekroczenia limitów zarobkowych są następujące:

• Przychód niższy niż 70% przeciętnego wynagrodzenia - emerytura wypłacana w pełnej wysokości;
• Przychód między 70% a 130% przeciętnego wynagrodzenia - emerytura zmniejszona o kwotę przekroczenia (zasada "złotówka za złotówkę"), ale nie więcej niż o maksymalną kwotę zmniejszenia;
• Przychód wyższy niż 130% przeciętnego wynagrodzenia - emerytura zostaje zawieszona w całości.

Maksymalna kwota zmniejszenia świadczenia w 2023 roku wynosi:

• 794,35 zł - dla emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy;
• 595,80 zł - dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy;
• 675,24 zł - dla renty rodzinnej dla jednej osoby.

Jakie przychody wpływają na zmniejszenie lub zawieszenie emerytury?

Na zmniejszenie lub zawieszenie emerytury wpływają przychody z:

• pracy na podstawie umowy o pracę;
• pracy na podstawie umowy zlecenia;
• pracy na podstawie umowy agencyjnej;
• pracy na podstawie umowy o świadczenie usług;
• prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej;
• pełnienia służby w tzw. mundurówce (np. wojsko, policja).

Nie mają natomiast wpływu przychody z:

• umowy o dzieło (jeżeli umowa nie jest wykonywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej);
• praw autorskich;
• najmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze;
• kapitału (odsetki od lokat, dywidendy itp.);
• sprzedaży nieruchomości lub innych składników majątku.

Kogo nie dotyczą limity zarobkowe?

Limity zarobkowe nie dotyczą emerytów, którzy:

• osiągnęli powszechny wiek emerytalny (60 lat kobiety/65 lat mężczyźni), niezależnie od tego, kiedy nabyli prawo do emerytury;
• są zatrudnieni za granicą w państwach, z którymi Polska nie zawarła umów międzynarodowych regulujących zagadnienia ubezpieczeń społecznych;
• pobierają emeryturę częściową;
• mają prawo do emerytury i ukończyli 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni), a do ustalenia emerytury przyjęto okresy składkowe i nieskładkowe wynoszące co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn.

Warto pamiętać, że limity zarobkowe dotyczą także niektórych rencistów, m.in. osób pobierających rentę z tytułu niezdolności do pracy, rentę rodzinną, rentę socjalną czy świadczenie przedemerytalne.

Rozliczanie przychodów z ZUS

Emeryt lub rencista, który dorabia, ma obowiązek poinformować ZUS o osiąganych przychodach. W zależności od sytuacji, rozliczenie może odbywać się:

• miesięcznie - do 5. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnięto przychód;
• rocznie - do końca lutego roku następującego po roku, w którym osiągnięto przychód.

Informację o przychodach można przekazać do ZUS na kilka sposobów:

• poprzez elektroniczną Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS;
• osobiście w placówce ZUS;
• za pośrednictwem poczty.

Jeśli emerytura lub renta została zmniejszona lub zawieszona wskutek przekroczenia limitów, a ostatecznie przychód okazał się niższy, ZUS wyrówna świadczenie.

Czy warto pracować na emeryturze?

Decyzja o kontynuowaniu pracy na emeryturze jest indywidualna i zależy od wielu czynników, takich jak stan zdrowia, sytuacja finansowa, satysfakcja z pracy czy plany osobiste. Warto jednak pamiętać o kilku korzyściach wynikających z pracy na emeryturze:

• Wyższe świadczenie w przyszłości - jeśli pracujesz i odprowadzasz składki emerytalne, możesz złożyć wniosek o przeliczenie emerytury, co może skutkować jej podwyższeniem;
• Dodatkowy dochód - nawet jeśli część emerytury zostanie zawieszona, łączny dochód (z pracy i pozostałej części emerytury) będzie wyższy;
• Aktywność społeczna - praca pozwala utrzymać kontakty społeczne i aktywność umysłową, co pozytywnie wpływa na jakość życia i zdrowie;
• Satysfakcja - dla wielu osób praca jest źródłem satysfakcji i poczucia bycia potrzebnym.

Jakie formy zatrudnienia są najkorzystniejsze dla emerytów?

Wybór formy zatrudnienia przez emeryta powinien być dostosowany do jego indywidualnej sytuacji, jednak warto rozważyć kilka opcji:

• Umowa o dzieło - przychody z tej umowy nie wpływają na wysokość emerytury, jednak nie daje ona ochrony ubezpieczeniowej;
• Niepełny wymiar czasu pracy - praca na część etatu może pozwolić na utrzymanie przychodów poniżej limitu, co pozwali zachować pełną emeryturę;
• Praca sezonowa - pozwala na czasowe zwiększenie dochodów;
• Własna działalność gospodarcza - daje największą elastyczność w planowaniu czasu pracy i wysokości zarobków, jednak trzeba pamiętać o regularnych składkach ZUS.

Podsumowanie

Praca na emeryturze może przynosić wiele korzyści, zarówno finansowych, jak i społecznych czy psychologicznych. Jednak przed podjęciem decyzji o kontynuowaniu lub rozpoczęciu pracy po przejściu na emeryturę, warto dokładnie przeanalizować swoją sytuację i sprawdzić, jak dodatkowe zarobki wpłyną na wysokość otrzymywanego świadczenia.

Warto również pamiętać, że przepisy dotyczące limitów zarobkowych są regularnie aktualizowane, dlatego zalecamy śledzenie zmian na stronie ZUS lub kontakt z naszymi doradcami, którzy pomogą w optymalizacji decyzji związanych z łączeniem pracy z pobieraniem świadczeń emerytalnych.

Jeśli masz pytania dotyczące pracy na emeryturze lub potrzebujesz indywidualnej porady w tym zakresie, skontaktuj się z nami. Nasi eksperci chętnie pomogą Ci w podjęciu najlepszych decyzji dostosowanych do Twojej sytuacji.