Dlaczego warto oszczędzać na emeryturę w IKE lub IKZE?

Polski system emerytalny opiera się na trzech filarach, z których pierwszy (ZUS) i drugi (OFE) nie zapewniają wystarczającego poziomu świadczeń. Dlatego coraz więcej osób decyduje się na samodzielne oszczędzanie w ramach tzw. trzeciego filaru. Dwa najpopularniejsze produkty w ramach dobrowolnego oszczędzania to Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) oraz Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE). Oba te rozwiązania oferują korzyści podatkowe, jednak różnią się między sobą w kilku istotnych aspektach.

W niniejszym artykule przedstawimy szczegółowe porównanie IKE i IKZE, aby pomóc Ci wybrać rozwiązanie najlepiej dopasowane do Twojej sytuacji finansowej i planów emerytalnych.

Czym jest IKE - Indywidualne Konto Emerytalne?

Indywidualne Konto Emerytalne to forma dobrowolnego oszczędzania na emeryturę, wprowadzona w Polsce w 2004 roku. Główną zaletą IKE jest zwolnienie z 19% podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki) przy wypłacie środków po osiągnięciu 60. roku życia lub nabyciu uprawnień emerytalnych.

Najważniejsze cechy IKE:

  • Limit wpłat na IKE w 2023 roku wynosi 20 805 zł (trzykrotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego)
  • Brak corocznej ulgi podatkowej od wpłacanych kwot
  • Zwolnienie z 19% podatku od zysków kapitałowych przy wypłacie po spełnieniu warunków (ukończenie 60 lat lub nabycie uprawnień emerytalnych oraz dokonywanie wpłat w co najmniej 5 latach kalendarzowych lub dokonanie ponad połowy wartości wpłat na IKE w ciągu 5 lat przed wypłatą)
  • Możliwość wypłaty transferowej do innej instytucji prowadzącej IKE bez utraty przywilejów podatkowych
  • Możliwość wypłaty w ratach lub jednorazowo
  • Dziedziczenie środków bez podatku od spadków i darowizn

Czym jest IKZE - Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego?

Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego to nowsza forma oszczędzania na emeryturę, wprowadzona w 2012 roku. W przeciwieństwie do IKE, IKZE oferuje korzyść podatkową już na etapie dokonywania wpłat, umożliwiając odliczenie wpłaconych kwot od podstawy opodatkowania w rocznym rozliczeniu PIT.

Najważniejsze cechy IKZE:

  • Limit wpłat na IKZE w 2023 roku wynosi 8 322 zł (1,2-krotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego)
  • Dla osób prowadzących działalność gospodarczą limit jest wyższy i wynosi 12 483 zł (1,8-krotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego)
  • Możliwość odliczenia wpłaconych kwot od podstawy opodatkowania (co daje realną korzyść podatkową w wysokości 12%, 32% lub 19% w zależności od stawki podatku, którą dana osoba płaci)
  • Opodatkowanie wypłaty zryczałtowanym 10% podatkiem dochodowym (niezależnie od wysokości wypłacanej kwoty)
  • Możliwość wypłaty środków po ukończeniu 65 lat oraz pod warunkiem dokonywania wpłat w co najmniej 5 latach kalendarzowych
  • Dziedziczenie środków bez podatku od spadków i darowizn (spadkobiercy płacą tylko 10% podatek dochodowy)

IKE vs IKZE - kluczowe różnice

Poniżej przedstawiamy najważniejsze różnice między IKE a IKZE, które pomogą Ci zdecydować, które rozwiązanie będzie dla Ciebie korzystniejsze.

1. Korzyści podatkowe

IKE: Brak korzyści podatkowych na etapie wpłat, ale zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych (19%) przy wypłacie.

IKZE: Możliwość odliczenia wpłat od podstawy opodatkowania (co daje oszczędność podatkową na bieżąco), ale opodatkowanie wypłaty 10% zryczałtowanym podatkiem dochodowym.

2. Limity wpłat

IKE: Wyższy limit wpłat - 20 805 zł w 2023 roku.

IKZE: Niższy limit wpłat - 8 322 zł w 2023 roku (12 483 zł dla przedsiębiorców).

3. Wiek uprawniający do wypłaty

IKE: 60 lat lub nabycie uprawnień emerytalnych.

IKZE: 65 lat.

4. Forma wypłaty

IKE: Możliwość wypłaty jednorazowej lub w ratach.

IKZE: Możliwość wypłaty jednorazowej lub w ratach.

5. Konsekwencje wcześniejszej wypłaty

IKE: Utrata zwolnienia z podatku od zysków kapitałowych i konieczność zapłaty 19% podatku od wypracowanych zysków.

IKZE: Konieczność dopisania wcześniej odliczonych wpłat do przychodów w roku wypłaty oraz zapłata podatku według skali podatkowej.

Który produkt wybrać - IKE czy IKZE?

Wybór między IKE a IKZE zależy od indywidualnej sytuacji finansowej i preferencji. Oto kilka wskazówek, które pomogą Ci podjąć decyzję:

IKE może być lepszym wyborem, jeśli:

  • Spodziewasz się wysokich zysków z inwestycji (im wyższe stopy zwrotu, tym większa korzyść z braku podatku od zysków kapitałowych)
  • Masz możliwość odkładania większych kwot (limit jest ponad dwukrotnie wyższy niż w IKZE)
  • Chcesz mieć możliwość wypłaty środków już w wieku 60 lat
  • Rozliczasz się według niskiej stawki podatkowej (12%) lub nie płacisz podatku dochodowego (np. ze względu na straty w działalności gospodarczej)

IKZE może być lepszym wyborem, jeśli:

  • Chcesz uzyskać natychmiastową korzyść podatkową (odliczenie od podstawy opodatkowania)
  • Rozliczasz się według wyższej stawki podatkowej (32%), co daje większą oszczędność na podatku bieżącym
  • Prowadzisz działalność gospodarczą i możesz skorzystać z wyższego limitu wpłat
  • Spodziewasz się, że w przyszłości Twoje dochody będą opodatkowane według niższej stawki niż obecnie

Przykładowe kalkulacje

Aby lepiej zobrazować korzyści wynikające z obu form oszczędzania, przedstawiamy przykładowe kalkulacje dla osoby wpłacającej maksymalną kwotę roczną:

Przykład 1: Osoba rozliczająca się według stawki 12% podatku dochodowego

  • IKZE: Wpłata 8 322 zł, korzyść podatkowa: około 999 zł (12% od wpłaconej kwoty)
  • IKE: Wpłata 20 805 zł, brak bezpośredniej korzyści podatkowej, ale brak podatku od zysków przy wypłacie

Przykład 2: Osoba rozliczająca się według stawki 32% podatku dochodowego

  • IKZE: Wpłata 8 322 zł, korzyść podatkowa: około 2 663 zł (32% od wpłaconej kwoty)
  • IKE: Wpłata 20 805 zł, brak bezpośredniej korzyści podatkowej, ale brak podatku od zysków przy wypłacie

Przykład 3: Przedsiębiorca rozliczający się według 19% podatku liniowego

  • IKZE: Wpłata 12 483 zł, korzyść podatkowa: około 2 372 zł (19% od wpłaconej kwoty)
  • IKE: Wpłata 20 805 zł, brak bezpośredniej korzyści podatkowej, ale brak podatku od zysków przy wypłacie

Czy można mieć jednocześnie IKE i IKZE?

Tak, przepisy pozwalają na posiadanie jednocześnie indywidualnego konta emerytalnego (IKE) i indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego (IKZE). Co więcej, jest to często rekomendowane rozwiązanie, które pozwala na maksymalizację korzyści podatkowych i zwiększenie oszczędności emerytalnych.

Posiadając oba konta, możesz:

  • Uzyskać bieżącą ulgę podatkową z IKZE
  • Nie płacić podatku od zysków kapitałowych z IKE
  • Wpłacać większe kwoty na emeryturę (łączny limit to ponad 29 000 zł rocznie, a dla przedsiębiorców ponad 33 000 zł)

Jak wybrać instytucję prowadzącą IKE lub IKZE?

Zarówno IKE, jak i IKZE może być prowadzone przez różne instytucje finansowe, takie jak:

  • Towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI)
  • Domy maklerskie (rachunki maklerskie)
  • Banki
  • Zakłady ubezpieczeń (w formie ubezpieczeń na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym)
  • Dobrowolne fundusze emerytalne

Przy wyborze instytucji prowadzącej IKE lub IKZE warto zwrócić uwagę na:

  • Ofertę inwestycyjną (dostępne fundusze, instrumenty finansowe)
  • Opłaty (za zarządzanie, za otwarcie konta, za konwersję między funduszami)
  • Wyniki inwestycyjne w przeszłości (choć nie gwarantują one przyszłych wyników)
  • Łatwość obsługi (dostępność platformy internetowej, aplikacji mobilnej)
  • Politykę inwestycyjną zgodną z Twoim profilem ryzyka

Podsumowanie - IKE czy IKZE w 2023 roku?

Wybór między IKE a IKZE nie jest jednoznaczny i zależy od indywidualnej sytuacji. Warto pamiętać, że:

  • IKE daje większą swobodę inwestycyjną i wyższe limity wpłat, a korzyść podatkowa (brak podatku od zysków kapitałowych) jest realizowana przy wypłacie
  • IKZE oferuje natychmiastową korzyść podatkową w postaci odliczenia od podstawy opodatkowania, ale wypłata jest opodatkowana zryczałtowanym 10% podatkiem
  • Najbardziej optymalne może być posiadanie obu produktów jednocześnie, co pozwala na maksymalizację korzyści podatkowych i zwiększenie oszczędności emerytalnych

Niezależnie od wybranego rozwiązania, najważniejsza jest systematyczność wpłat i długoterminowa perspektywa inwestycyjna. Im wcześniej zaczniesz oszczędzać na emeryturę, tym większy kapitał zgromadzisz dzięki efektowi procentu składanego.

Pamiętaj, że zarówno IKE, jak i IKZE to tylko uzupełnienie emerytury z ZUS, a nie jej zastąpienie. Warto rozważyć również inne formy oszczędzania i inwestowania, aby zapewnić sobie komfortową emeryturę.

Jeśli masz wątpliwości, który produkt wybrać lub potrzebujesz indywidualnego doradztwa emerytalnego, skontaktuj się z naszymi ekspertami. Pomożemy Ci przeanalizować Twoją sytuację i zaplanować najlepszą strategię emerytalną.